anlaşılamadıklarımızdan mısınız

çalışmamı anlaşılabilir bir biçime sokmak gibi çok kolay olmayan bir görevim var. bir seri paket oluşturmayı düşünüyorum [ve kafam fena halde direnmekte, işten güçten kaldım, günlerdir hiçbişey yapamıyorum, kodlara ve denemelere de dönemiyorum.]:

1. amaç, bağlam, yöntem
2. problem tanımı - kapsam
3. çözüm önerisi - çerçeve
4. doğrulama - projeler

tüm bu maddeler için ayrı ayrı [ve birarada] defalarca raporlar, özetler, proje dosyaları yazdım. ama şimdi sanki yazdıklarım inandırıcı değilmiş, laf olsun diye yazmışım gibi geliyor. bir de şöyle bir sorun var, her yazılanın arkasını sağlama yaslamak gerekiyor. ama tasarım kuramı alanında neyin sağlam olduğu konusu biraz belirsiz. saygıdeğer akademik bey/hanımın çok muteber bir eseri var. bu eserde ortaya atılan bir kavram üzerinden tartışmayı yürütmek muteber bir tavır. fakat insan bir yandan da biliyor [eğer o metni düzgünce okumuşsa], bu saygıdeğer metin büyük ölçüde anektot-yorum-eleştiri türünde yazılmış [misal b. lawson]. ya da mesela protokol analizi denen bir alan var. ama o da o kadar zahmetli ve zaman alan bir çalışma türü ki insanın nasıl tasarladığı hususunda "şu şudur bu ise bu değildir" demeyi sağlayacak kadar veri toplamak pek kolay değil [ama eldeki bol gözenekli veriyi şöyle karşına alıyorsun, onlar üzerinden kuramını oluşturuyorsun, bakınız n. cross.] yani mimari tasarım üzerine güncel kaynak kabul edilen bazı kuramsal çalışmalar bile diyelim ki tıp alanının ya da mühendislik alanlarının çalışmalarının yanında kahvehane söylevi gibi duruyor. bu gevşek tarzı aşıp daha yüksek eleştirel eşikleri ve daha özenli bir metodolojisi olan bir mimari tasarım kuramcılığına yönlenmenin olanağıyla ilgili soru benim anladığım kadarıyla hala yanıtsız. [tasarımcı davranışı/düşünmesi hususlarına psikiyatri ve nöro-bilim araştırmacıları el atsa daha sağlam bir kuramsal altyapıya kavuşacağımız kesin görünüyor. bkz: makale 1, makale 2 henüz makalelere göz atamadım ama başlıkları tam bu hususta.]

sadece dar sayılabilecek bir alt-alanı taradığım halde okuduğum makaleler ve kitaplardan ortak bir terminoloji devşiremedim. [dolayısıyla varmış gibi davranamam] ayrıca tasarımcı davranışı ve yapay-zeka çalışmaları/uygulamaları arasındaki ilişkiyi tarifleyecek kuramsal alan beklediğimden daha "geniş gözenekli". boş demeye dilim varmıyor, bir takım çalışmalar var [protokol analizi çalışmaları yanında j. gero gibi bazı saygıdeğer şahsiyetlerin kurmaya çalıştığı kuramsal çerçeveler var] ama bunlar da sadece noktasal spekülasyonlar sağlıyor [şöyle kullanılıyor: "x. hanımın ortaya attığı y. kavramı üzerinden düşünülecek olursa..." ama şöyle kullanılamıyor: "x. hanımın y. araştırmasının ortaya koyduğu gibi..." ya da: "x. hanımın y. araştırması da z. sebebiyle önerdiğimiz görüşü destekler mahiyettedir."]

bu ahval ve şerait içinde dahi doktora metnim için yönergelerim şunlar:
1. büyük-jargon, laf kalabalığı, güncel felsefenin büyük isimlerinden -ya da bünyenin meselelerinden- devşirilen belirsizlikler, ya da savunma polemikleri üretilmemesine,
2. doktora metninde genel bir kuramsal çerçeve değil, pratiğe yönelik bir 'uygulama çerçevesi' oluşturulmasına,
3. kaynaklar ve ortaya konulan çalışmanın sonuçları üzerinden ne söylenebiliyorsa sadece bunun öne sürülmesine,
4. genelinde hesaplamalı tasarım konuları ve yapay zekayla ilgili olarak sadece çalışmayı doğrudan ilgilendiren konuların tariflenmesine, bir tartışmaya girişmekten kaçınılmasına,
5. şu tezlerin savunulmasına: tasarlanan nesne üzerinden: a. tasarımda çözüm önerisinin bütüncüllüğü ve aşamalı gelişimi, b. bütüncül önerinin biçimsel düzenlemeler üzerinden işlevsel talepleri çözümlediği çok katmanlılığın ayrışmazlığı, tasarlayan üzerinden: c. bu ayrışmazlığın olası bir otomatik tasarım sistemine nasıl yansıyacağı, d. [sadece bu araştırmanın alt-projelerine konu olan plan ve kütle tasarımı alanlarındaki örnekler üzerinden] GOFAI yaklaşımlarının bu hususu bir ölçüde görmezden gelişi [görmezden gelmedikleri taktirde pratikteki sorunlar yüzünden işlerliklerini yitirecekleri] e. evrimsel hesaplamalar gibi yaklaşımların bu alanda ne gibi [ve neden ve nasıl [doğrulama aşaması]] katkılar yapacağı, f. evrimsel hesaplamaların bu araştırmanın alt-projelerinde kullanılan varyasyonları ve insan tasarımcının tasarım süreci arasında kurulacak benzerlikler.